سوالات المپیاد ادبیات سال سوم راهنمایی

الف) درک مطلب و متون نظم و نثر

 1- با توجه به بیت « قطره­ی علم است اندر جان من /  وارهانش از هوا و ز خاک تن» کدام گزینه درست است؟

1- هوا آسمان است و خاک تن زمین.                                        2- هوا تمایلات انسان و خاک تن هستی.

3- منظور از هوا، هواهای نفسانی و خاک تن، جان است.                  4- هوا محیط اطراف ما و خاک تن جسم انسان است.

2- معنی معادل کدام گزینه درست نیست؟

1- تو پورگو پیلتن رستمی= تو فرزند رستم پهلوان هستی.            2- بزن جنگ و بیداد در بر زمین=جنگ و نبرد را به پایان رسان.

3- نباید به گیتی کسی تاجور=در این دنیا نباید کسی پادشاه باشد.  4-زمانه بیامد نبودش توان= روزگار با او جنگید و او را ناتوان ساخت.

3-کدام عبارت درست معنا شده است؟

1-تا قطران را بدرقه باشند = تا آنها قطران را بدرقه کنند.

2-او را کار چون افتاد = چگونه برای او گرفتاری پیش آمد.

3-اگر جان می خواهی سهل است = اگر جانم را بخواهی فوراً فدای تو خواهم کرد.

4-ای آتشک مرا رها مکن که مرا به سیلی بکشند = ای آتشک سیلی های تو مرا خواهد کشت.

4) کدام یک از گزینه­ها معنی واژه­ی «قریحه» است؟

1- روستا                            2- بیهوده                                      3- ستیزه                            4- ذوق 

5) معنی درست کلمه «تنبیه» در مصراع «آفرینش همه تنبیه خداوند دل است» کدام است ؟

1- مجازات کردن                     2- آگاه کردن                                 3 - ادب کردن                      4- گوشمالی دادن

6) در عبارت زیر چند غلط املایی وجود دارد؟

«در دوستی نباید افراط کرد و همه­ی اصرار و رازها را نباید به دوست گفت. بسیاری از تفریط­ها در ارتباط­های ما، برخواسته از بی تجربگی ما در ایجاد ارتباط با دیگران است».

1-چهار                                         2- سه                                         3- دو                                         4- یک

7) با توجه به املای واژه­ها، کدام یک از کلمات درست معنی شده است؟

1- زُهره = درخشان                            2- طرّار= دزد                   3- جَزَع = شادی                4- استراق سمع= سرقت سمعک

8) با توجّه به معنی، املای کدام يک از گزينه­ها غلط است؟

1- طعن = سرزنش             2- مُهاورت =گفت و گوها     3- خوض نمودن = به عمق چیزی فرو رفتن        4- متقّدم = پیشین

 

ب) درک مطلب و متون نظم و نثر

9) با توجه به درس« جوانان و فرهنگ» حکیم و تاریخ نویس یونانی، کدام یک از موارد زیر را جزء برنامه­های آموزشی کودکان ایرانی، نمی­داند؟

1- دادگری، اعتدال و قناعت   2- آیین رزم و شکار            3- شرکت در مجالس فرهنگی   4- خو گرفتن به سختی و پرورش تن و روان

10) کدام یک از گزینه­ها مفهوم مصراع « چو دخلت نیست، خرج آهسته­تر کن» است ؟

1- چون خرج نمی­کنی، درآمدی نداری.                          2- مطابق با درآمدت، خرج کن.

3- مطابق با خرجت، درآمد کسب کن.                            4- خرج کن تا درآمد داشته باشی.

 11) شاعر در بیت زیر چه شرایطی را برای«ارجمند شدن» لازم می­داند؟

«بدان کوش تا زود دانا شوی / چو دانا شوی زود والا شوی»

1- کوشایی                                  2- والایی                                    3- دانایی                         4- توانایی

12) مفهوم حدیث معروف « مَن عَرَفَ نَفسَه فَقَد عَرَفَ رَبّه» با کدام بیت ارتباط دارد؟

1- دل شود گر به علم بیننده / راه جوید به آفریننده             2- نیست آب حیات جز دانش / نیست باب نجات، جز دانش

3- دل بی علم، چشم بی نور است / مرد نادان، زمردمی دور است        4- آن چه در علم بیش می­باید/ دانش ذات خویش می­باید

13)کدام یک از گزینه­ها معنی و مفهوم درست­تر عبارت زیر است؟

«هیچ پناهی مرا به از سایه عقل و هیچ کس دستگیرتر از سالار خرد نیست».

1- هیچ کس در پناه عقل و سایه­ی خرد نمی­ماند.                    2- هیچ پناهگاهی بهتر از عقل و هیج کمک کاری بهتر از خرد نیست.

3- هیچ­کس بهتر از سایه­ی عقل و هیچ کمک کاری بهتر از خرد نیست.    4- هیچ­کس دستگیر کننده­تر از سالار خرد نیست.

 

14) مفهوم عبارت «این ملاطفت بپذیر که عاقل در مهمّات توقّف جایز نشمرد»کدام است؟

1- این مهربانی را بپذیر؛ زیرا عاقل در کارهای مهم توقّف می­کند.                             2- این مهربانی را بپذیر؛ زیرا عاقل در انجام کارهای مهمّ درنگ نمی­کند.

3- این مهربانی را بپذیر؛ زیرا عاقل مهمّات را نگهداری نمی­کند.                              4- این مهربانی را بپذیر؛ زیرا مهمّ است که عاقل توقّف نکند.

15) «مقرون به ابواب بلا و مشقّت» یعنی:

1- قرن­ها در ابواب بلا و سختی                                               2- قرن­ها در دروازه­های بلا و دشواری

3- نزدیک به درهای بلا و سختی                                            4- در عین بلا و آسایش

16) کدام گزینه­ با بیت « هر گیاهی که از زمین روید  /  «وَحدَهُ لاشَریکَ لَه»گوید»  ارتباط معنایی کمتری دارد؟

  1- پاک و بی عیب خدایی که به تقدیر عزیز /  ماه و خورشید مسخّر کند و لیل و نهار      

  2- کوه و دریا  و درختان همه در تسبیح­اند / نه همه مستمعی فهم کند این اسرار

  3- هرکس به طریقی صفت نعت تو گوید / بلبل به غزل خوانی و قمری به ترانه

  4- بلبلان وقت گل آمد که بنالند از شوق / نه کم از بلبل مستی، تو بنال ای هوشیار

17) در بیت زیر، دوست خوب چگونه معرّفی شده است؟

« دوست آن باشد که گیرد دست دوست / در پریشان حالی و درماندگی »

1- وقتی درمانده شد، به سراغ دوست می آید.                               2- هنگامی که بیمار شد، دوستی خود را ثابت می­کند.

3- هنگام نیازمندی به کمک تو می آید.                                      4- هنگامی که بیمار شدی به سراغ دوست دیگری می­رود.

18) کدام یک از گزینه­ها مفهوم درست­تر عبارت زیر است؟

« پادشاهی چون محمود این جهان بدو داد و پادشاهی چون مسعود، آن جهان».

1- سلطان محمود، دنیا و سلطان مسعود حکومت را به او داد.

2- سلطان محمود و سلطان مسعود او را به راه خیر هدایت کردند.

3- سلطان محمود ثروت دنیا را به او داد و سلطان مسعود نیکی به او داد.

4- سلطان محمود وزارت را به او داد و سلطان مسعود، جهان آخرت را به او داد.

19) کدام مفهوم برای بیت زیر درست­تر است؟

« مهرابله، مهر خرس آمد یقین / کین او مهر است و مهر اوست کین »

1- مهر انسان نادان با مهر خرس تفاوت دارد.                               2- مهر و کین خرس یکی است.

3- مهر انسان نادان، مانند دوستی خاله خرسه است.             4- کین انسان نادان با خرس فرق دارد.

20)  دو بیت زیر که از درس آب و آیینه انتخاب شده، در باره­ی کیست ؟           

  « چشمه­های خروشان تو را می­شناسد / موج­های پریشان تو را می­شناسد

     پرسش تشنگی را تو آبی، جوابی  /   ریگ­های بیـابان تو را می­شناسد»

1- حضرت امام رضا علیه السّلام           2- حضرت امام خمینی "ره"               3- شهید آوینی      4- شادروان قیصر امین پور

 

پ) دستورزبان

21) نوع و زمان فعل جمله­های زیر، به ترتیب کدام است ؟

« صیّادان بسیار آنجا آمدندی». « من همیشه ناکامی تو را عین شادکامی خود شمردمی».

1- مضارع اخباری- مضارع اخباری                                            2- ماضی استمراری- مضارع اخباری

3- ماضی استمراری- ماضی استمراری                                     4- مضارع اخباری – ماضی استمراری

22) کدام یک از ترکیب­های زیر، ترکیب وصفی است؟

1- خداوند دل                    2- مرغان سحر                              3- خوشه­ی زرّین               4- دامن صحرا

 

23) کدام یک از گزینه­های زیر درست است؟

1- می­گفتم= مضارع اخباری   2- گفته باشم = ماضی التزامی      3- گفته بودید = ماضی نقلی          4-خواهم گفت = ماضی استمراری

24) کدام یک از جمله­های زیر ساده است؟

1- وقتی که من رسیدم، او رفته بود.                                          2- اگر درس بخوانی، موفقّ می­شوی.

3-  او دوست واقعی من است و مرا راهنمایی می­کند.                      4- تا نیایی، او نمی­آید.

 

ت) تاریخ ادبیّات

25) «هشت کتاب» از کیست؟

1- ابوالفضل هروی             2- سهراب سپهری                         3- شهید مطّهری               4- سعدی

26) نویسنده­ی کدام یک از آثار زیر درست ذکر شده است ؟

1- فرج بعد از شدّت= اسعد دهستانی                                         2- الابنیه عن حقایق الادویه = نصرا.. منشی

3 -کلیله و دمنه = بوشکور بلخی                                              4- کشف الاسرار = میبدی

27) کدام یک از آثار زیر از امام محمّد غزالّی است؟

1- روضه­ی خلد                 2- کیمیای سعادت                            3- اخلاق ناصری             4- مخزن الاسرار

28) توضیحات زیر مربوط به چه کسی است؟

« یکی ازدانشمندان قرن ششم است که کتاب «مرزبان نامه» اثر« مرزبان بن رستم» را به زبان طبری بود به فارسی برگرداند».

1- سعدالدّین وراوینی           2- عطّار نیشابوری                          3- ابوریحان بیرونی             4- ناصر خسرو

 

ث) نگارش و انشا

29)   کدام گزینه در باره­ی متن زیر صادق نیست؟

تاریک روشن صبح بود. توی کوچه­های تنگ و تاریک شهر کسی دیده نمی­شد. صدای خروسی از دور دست می­آمد. خانه­های کاه گلی با دیوارهای کوتاه کم کم به چشم می­آمدند. صدای اذان صبح از گلدسته­های مسجد پر می­کشید، از دیوارهای
خانه­ها می­گذشت  و از پنجره­های نیمه باز توی اتاق­ها می­رفت.

1- شبکه معنایی                 2- مراعات نظیر                             3- نثر تاریخی                   4- فضا سازی

30)  همه گزینه­ها به جز گزینه­ی ................... از ویژگی­های یک متن جذّاب است.

1- آغاز نیکو                     2- پیوستگی و انسجام                      3- طرح ریزی اوّلیّه             4- پایان بندی مناسب

31) همه­ی گزینه­ها به جز گزینه­ی .........................برای غنی­تر شدن متن انشا به کار می­رود.

1- کاربرد نکته­های حکمت آمیز                                                 2- تفصیل و بلندی عبارت­ها و جمله­ها

3- استفاده از اشعار مناسب                                                       4- استفاده از اندرزها و حکایات کوتاه اخلاقی 

32) هر گاه در انشا ،از زبان شخصیّت­ها سخن می­گوییم به کدام یک از موارد زیر نباید توّجه کرد؟

1- موقعیّت و شخصیّت                     2- شکل و قیافه                 3- زبان                           4- بیان و نوع واژه­ها

 

ج) بیاموزیم­ ( دانش­های ادبی)

33) کدام یک از گزینه­ها، درباره­ی عبارت زیر درست است؟

« با خود می­گفتم: جنگ بر پا شده بود تا محمّد جهان آرا به آن قافله­ای ملق شود که به سوی عاشورا می­رفت».

1- گفت وگوی بیرونی                     2- دیالوگ                       3- مونولوگ                     4- گفت و گوی با دیگران

 

34) در بیت زیر چه آرایه­ای دیده می­شود؟

آن شیر زن بمیرد؟ او شهریار زاد  /  « هرگز نمیرد آن­که دلش زنده شد به عشق»

1- تشبیه                          2- تشخیص                                  3- تجنیس                                    4- تضمین

35) کدام یک از موارد زیر«داستان حیوان» یا «فابل» نیست؟

1-کلیله و دمنه                   2- موش و گربه                             3- مخزن الاسرار                           4- مرزبان نامه

 

چ) آرایه­های ادبی ( فصل سوم کتاب دانش­های ادبی)

36-آرایه­ای که به زیبایی بیت زیر افزوده است، در کدام بیت می­توان مشاهده کرد؟

«ارغوان جام عقیقی به سمن خواهد داد / چشم نرگس به شقایق نگران خواهد شد»

1- به سرو گفت کسی میوه­ای نمی­آری / جواب داد که آزادگان تهی دستند

2- ای که دستت می­رسد کاری بکن /  پیش از آن کز تو نیاید هیچ کار

3- مطرب عشق عجب ساز و نوایی دارد / نقش هر نغمه که زد راه به جایی دارد

4- بوی جوی مولیان آید همی / یاد یار مهربان آید همی

37-در دو بیت زیر چند تشبیه وجود دارد؟

«شب افروزی چو مهتاب جوانی/ سیه چشمی چو آب زندگانی

دو شکّر چون عقیق آب داده/  دو گیسو چون کمند تاب داده»

1- دو                             2- سه                                          3- چهار                                    4- پنج

38-در کدام گزینه آرایه­ی استعاره وجود دارد؟

1- سرو او از غم جانکاه خمید                                      2- نرگس چشمش مروارید اشک می­ریزد.

3- من داستان شیرین را خوانده­ام                                 4-چراغ دانش را در خانه دل بر افروخت

39-در کدام گزینه تشخیص یا انسان انگاری به کار رفته است؟

1- سر آن ندارد امشب که برآید آفتابی /  چه خیال­ها گذر کرد و گذر نکرد خوابی

2-گل بخندید و باغ شد پدرام /  ای خوشا جهان در این هنگام

3-دوستان شرح پریشانی من گوش کنید /  داستان غم تنهایی من گوش کنید

4-پیکرتراش پیرم و با تیشه­ی خیال /  یک شب تو را ز مرمر شعر آفریده­ام

40-در کدام گزینه کنایه  به کار نرفته است؟

1-هنوز از دهن بوی شیر آیدش /  همی رای شمشیر و تیر آیدش

2-از مکافات عمل غافل مشو /  گندم از گندم بروید جو ز جو

3-یکی قطره باران ز ابری چکید /  خجل شد چو پهنای دریا بدید

4-حافظ نه حدّ ماست چنین لاف­ها زدن /  پای از گلیم خویش، چرا بیشتر کشیم

41-کدام عبارت مسجّع است؟

1- بر ظاهرش عیبی نمی­بینم و باطنش را هم تشخیص نمی­دهم.

2- قیمت شکر نه از نی است؛ بلکه آن خود خاصیّت آن است.

3- شاگرد بی ارادت عاشق بی زراست و عالم بی عمل درخت بی بر و زاهد بی علم خانه­ی بی در.

4- الهی، در دل­های ما جز تخم محبّت خود مکار و بر جان­های ما جز مرحمت خود را رقم نزن.

 

42-در رباعی زیر، کدام آرایه بر زیبایی آن افزوده است و برجستگی دارد؟

«نیکــی و بـدی که در نهاد بـشر است /  شادی و غمی که در قضـا و قدر است

 با چــرخ مکن حواله، کاندر ره عـشق /  چـرخ از تو هزار بار بیـچاره­تر است»

1- تلمیح                                     2- تشبیه                         3- کنایه                          4- تضاد

43-در بیت زیر کدام آرایه  به کار نرفته است؟

«به ترانه­های شیرین، به بهانه­های رنگین /  بکشید سوی خانه، مه خوب خوش لقا را»

1- واج آرایی                                 2- تضاد                          3- حس­آمیزی                   4- استعاره

44- در بیت زیر کدام واژه ایهام( دارای دومعنی) دارد؟

«حافظ از بهر تو آمد سوی اقلیم وجود / قدمی نه به وداعش که روان خواهد شد»

1- قدم                                        2- روان                          3- وداع                           4- اقلیم

45- در کدام بیت اغراق وجود ندارد؟

1- آه سعدی اثر کند در سنگ /  نکند در تو سنگدل تأثیر

2- بگذار تا بگریم چون ابر در بهاران  /  کز سنگ ناله خیزد روز وداع یاران

3-  مَنعم مکن از دیدن قد و رخ و چشمش/  من انس به سرو و گل و بادام گرفتم

4- «من زنی را دیدم نور در هاون می کوبید/  من گدایی را دیدم در به در می ­فت آواز چکاوک می­خواست/ من قطاری دیدم روشنایی می برد.»

46-در کدام بیت تشبیه وجود ندارد؟

1-در جهان نتوان اگر مردانه زیست/ همچو مردان جان سپردن زندگی است

2- از ولای دودمانش زنده­ام/ در جهان مثل گهر تا بنده­ام

3- انیس گنج تنهایی کتاب است/ فروغ صبح دانایی کتاب است

4- به هر یک زین مقاصد چون نهی گوش/ مکن از مقصد اصلی فراموش

47- در بیت «چشمه­های خروشان تو را می­شناسد/ موج های پریشان تو را می­شناسند»کدام آرایه وجود دارد؟

1- تشبیه                                     2- تشخیص                     3- تلمیح                         4- سجع

48- بیت زیر به چه واقعه­ای تلمیح دارد؟

« حرام گشت به یغما بهشت روی تو روزی /  که دل به گندم آدم فریب خال تو بستم»

1- اشاره به داستان حضرت یوسف(ع) دارد.                                  2- اشاره به داستان بیژن و منیژه دارد.

3- اشاره به خوردن میوه­ی ممنوعه و اخراج آدم از بهشت دارد.            4- اشاره به خلقت آدم و حوا دارد.

49-در بیت زیر چه آرایه­ای وجود دارد؟

« ریاست به دست کسانی خطاست / که از دستشان دست­ها برخداست»

1-جناس                                      2- واج­آرایی                      3- تضاد                          4- جان بخشی

50- کدام آرایه بر زیبایی وتأثیر بیت زیر افزوده است؟

« یاد از این مرغ گرفتار کنید ای مرغان / چو تماشای گل و لاله و شمشاد کنید »

1- مراعات نظیر                             2- تمثیل                         3- تشبیه                         4- تضاد